تأملی بر تاریخ و آثار فرهنگی هپتالیان در ایرانِ عصر ساسانی

نویسنده

  • میثم لباف خانیکی گروه باستان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله:

گستردگی قلمرو ساسانیان گذشته از ثروت و قدرتی که برای شاهنشاهان ساسانی به ارمغان می‌آورد، در زﻣﻴﻨﮥ حفظ یکپارچگی ایران مشکلاتی را باعث می‌شد. نواحی شرقی ایران که با پایتخت و مرکز حکومت فاصله داشت، بیشتر از نواحی دیگر در معرض ناآرامی بود. هجوم اقوام هپتالی و دست‌اندازی آنها به ایالات شرقی ایران بخش عمده‌ای از این ناآرامی‌ها را به وجود می‌آورد. هپتالیان علاوه‌برآنکه در مقاطعی از تاریخ بر خط‌مشی سیاسی و روابط بین‌المللی ساسانیان تأثیر گذاشتند، در تعیین الگوهای فرهنگی و هنری نیز نقش عمده‌ای ایفا کردند. بنابراین شناخت این تأثیرات در گرو مطالعۀ ماهیت قومی و شیوۀ معیشت هپتالی‌هاست و به تعیین حدود جغرافیایی قلمرو آنها در ادوار مختلف نیازمند است. با این هدف، مقالۀ پیش رو با تکیه بر متون تاریخی، وقایع مرتبط با اقوام هپتالی را در شرق ایران تشریح می‌کند و آثار مادی فرهنگ آنها را به‌مثاﺑﮥ شواهد تاریخی برمی‌شمارد. مطالعۀ توأمان تاریخ، جغرافیای تاریخی و آثار فرهنگی هپتالیان راهگشای رویکرد جدیدی در مطالعۀ تاریخ و باستان‌شناسی مناطق شرقی ایران در دورۀ ساسانی است. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

جستاری بر تاریخ روابط فرهنگی و سیاسی ایران و آمریکا در عصر ناصری

قدرت روزافزون روسیه و انگلستان در ایران و ضعف شاهان قاجار در مقابل زیاده خواهی‌های این دو کشور، موجب شد دولت‌مردان ایران برای جلوگیری از هرگونه رویارویی نظامی که می‌توانست پیامدهای جبران ناپذیری چون عهدنامه‌های گلستان و ترکمانچای در پی داشته باشد، درصدد برآیند تا راه گریزی از بن بست سیاسی موجود بیابند. ارتباط دیپلماتیک با نیروی سوم، گزینه‌ای بود که از همان دوران جنگ‌های ایران و روسیه در زمان فت...

متن کامل

تأملی در آموزش دانش تاریخ در ایران با تأکید بر دوره‌ی پس از انقلاب فرهنگی

کارآمدی گروه‌های آموزشی دانشگاه‌ها، افزون بر جذب استادان توانمند، در گرو نقد مستمر برنامه‌های آموزشی و نوسازی مداوم آنهاست تا به ارتقای علمی کشور و اعتلای نهاد دانشگاه منجر شود. این مقاله می‌کوشد، برنامه‌های علمی و آموزشی گروه‌های تاریخ را ارزیابی کند و به این پرسش اصلی پاسخ گوید که آیا برنامه‌های آموزشی تاریخ، متناسب با تغییر نسل‌ها و دوره‌های تاریخی، از تحول و پویایی لازم برخوردار بوده است؟ ...

متن کامل

بررسی گفتمان قدرت در نگارش تاریخ هنر و معماری و شهرسازی ایران در عصر ساسانی و ورود اسلام

ساسانیان خود را جانشینان برحق هخامنشیان می­دانستند. فرهنگ و تمدن و هنر در این دوره از تاریخ ایران به اوج خود می رسد. تاریخ نگاران ایرانی و غیر ایرانی بر این باورند که با سرنگونی دولت ساسانی، ایران هرگز روی تمدن و پیشرفت به خود ندیده است. نظریه گفتمان قدرت و دانش میشل فوکو به تحلیل و واسازی این باورها می پردازد. تحلیل گفتمان اهداف پشت این باورها را نشان می دهد. از نظر فوکو قدرت گزینه هایی را به ...

متن کامل

تأملی بر جامعه‌ طبقاتی عصر ساسانی و تداوم آن در قرون اولیه اسلامی (با تکیه بر خاندان بختیشوع)

در دورة ساسانی جامعة ایران به طبقات گوناگونی تقسیم شده بود. هر چند در بسیاری از منابع از ممکن ‌نبودن تحرک طبقاتی در این دوره سخن رفته است‌، اما شواهدی مبنی بر امکان تحرک و ارتقای طبقاتی وجود دارد. هم‌چنین، به ‌‌نظر‌ می‌رسد که جامعة طبقاتی عهد ساسانی بیش‌تر به ‌‌منظور تخصص‌‌گرایی و هویت خاص هر طبقه مطرح بوده است. این موضوع سبب می‌‌شد مشاغل در خاندان‌‌ها موروثی شود و فرزندان تجارب نیاکان و پدران ...

متن کامل

تأملی در آموزش دانش تاریخ در ایران با تأکید بر دوره ی پس از انقلاب فرهنگی

کارآمدی گروه های آموزشی دانشگاه ها، افزون بر جذب استادان توانمند، در گرو نقد مستمر برنامه های آموزشی و نوسازی مداوم آنهاست تا به ارتقای علمی کشور و اعتلای نهاد دانشگاه منجر شود. این مقاله می کوشد، برنامه های علمی و آموزشی گروه های تاریخ را ارزیابی کند و به این پرسش اصلی پاسخ گوید که آیا برنامه های آموزشی تاریخ، متناسب با تغییر نسل ها و دوره های تاریخی، از تحول و پویایی لازم برخوردار بوده است؟ ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 4

صفحات  139- 161

تاریخ انتشار 2017-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023